Asertywność to umiejętność wyrażania swoich potrzeb, uczuć i opinii w sposób otwarty, szczery i respektujący granice innych. Jest to kluczowa kompetencja zarówno w życiu osobistym, jak i zawodowym. Psycholog Online: Osoby asertywne potrafią mówić „nie” bez poczucia winy, wyrażać swoje zdanie w konstruktywny sposób oraz utrzymywać zdrowe relacje z innymi.
W tym artykule zgłębimy, czym jest asertywność, jakie korzyści przynosi jej rozwijanie oraz jakie techniki mogą pomóc w stawaniu się bardziej asertywną osobą.
Co to jest asertywność?
Asertywność to postawa, która pozwala wyrażać swoje potrzeby, opinie i uczucia w sposób otwarty, ale z poszanowaniem praw innych. Jest to środek pomiędzy uległością a agresją.
Kluczowe cechy osoby asertywnej:
- Potrafi jasno wyrażać swoje zdanie.
- Szanuje potrzeby i uczucia innych.
- Mówi „nie” bez poczucia winy.
- Utrzymuje kontrolę nad swoimi emocjami.
- Wyraża konstruktywne opinie i krytykę.
Dlaczego asertywność jest ważna?
1. Budowanie zdrowych relacji
Asertywność pozwala na otwartą i szczerą komunikację, co wzmacnia zaufanie i wzajemny szacunek w relacjach osobistych i zawodowych.
2. Zwiększenie pewności siebie
Osoby asertywne czują się bardziej pewne siebie, ponieważ potrafią bronić swoich granic i wyrażać swoje potrzeby.
3. Redukcja stresu
Unikanie konfliktów i jasne wyrażanie swoich oczekiwań zmniejsza poziom stresu i frustracji.
4. Lepsza komunikacja
Asertywność poprawia jakość komunikacji, umożliwiając unikanie nieporozumień i konfliktów.
Jak rozwijać asertywność?
Rozwijanie asertywności to proces, który wymaga czasu, świadomości i praktyki. Oto kilka sprawdzonych strategii:
1. Pracuj nad samoświadomością
- Zastanów się nad swoimi potrzebami, uczuciami i granicami.
- Prowadź dziennik, aby śledzić swoje reakcje w różnych sytuacjach.
- Zidentyfikuj sytuacje, w których trudno jest Ci być asertywnym.
2. Stosuj techniki komunikacji asertywnej
- Użyj jasnych i konkretnych słów, np. „Chciałbym, abyś…” lub „Nie zgadzam się z tym, ponieważ…”.
- Użyj „ja-komunikatów”, np. „Czuję się zaniepokojony, gdy…”.
- Unikaj oskarżania lub oceniania, np. „Ty zawsze…”.
3. Ćwicz mówienie „nie”
- Pamiętaj, że odmawianie jest Twoim prawem.
- Stosuj technikę zdartej płyty, powtarzając stanowczo swoje zdanie.
- Nie usprawiedliwiaj się nadmiernie.
4. Zadbaj o mowę ciała
- Utrzymuj kontakt wzrokowy, aby pokazać pewność siebie.
- Stój lub siedz prosto, unikaj skulonej postawy.
- Mów spokojnym i stanowczym tonem.
5. Praktykuj w bezpiecznym środowisku
- Rozpoczynaj od sytuacji, w których czujesz się komfortowo.
- Poproś bliskich o opinię i wsparcie w doskonaleniu asertywności.
- Bierz udział w warsztatach lub treningach z komunikacji asertywnej.
6. Radzenie sobie z krytyką
- Przyjmuj krytykę z otwartością, ale filtruj ją przez własne wartości i przekonania.
- Odpowiadaj spokojnie, np. „Rozumiem Twoją opinię, ale widzę to inaczej”.
7. Stosuj asertywność w różnych sytuacjach
- W pracy: Wyrażaj swoje potrzeby w sposób profesjonalny i konstruktywny.
- W relacjach osobistych: Komunikuj swoje uczucia i oczekiwania bez obawy o odrzucenie.
- W sytuacjach codziennych: Praktykuj asertywność w sklepach, restauracjach czy w rozmowach z nieznajomymi.
Przykłady zastosowania asertywności
1. W pracy
Kiedy Twój przełożony zleca Ci dodatkowe zadanie, możesz powiedzieć: „Doceniam, że mi ufasz, ale w tej chwili mam zbyt wiele obowiązków, aby wykonać to zadanie na czas”.
2. W relacjach osobistych
Kiedy przyjaciel prosi Cię o pożyczkę, z której wiesz, że nie będziesz zadowolony, możesz powiedzieć: „Nie mogę teraz pożyczyć Ci pieniędzy, ale mogę pomóc Ci znaleźć inne rozwiązanie”.
3. W sytuacjach konfliktowych
Kiedy ktoś krytykuje Twoją pracę, możesz odpowiedzieć: „Doceniam Twoją opinię i chciałbym zrozumieć, co można by poprawić”.
Korzyści z rozwijania asertywności
- Większa pewność siebie: Uczysz się bronić swoich granic.
- Lepsze relacje: Budujesz zdrowsze i bardziej szczere interakcje.
- Redukcja stresu: Osiągasz spokój w sytuacjach konfliktowych.